Z uwagi na liczne zapytania od potencjalnych wnioskodawców w sprawie interpretacji zapisów Modelu oceny potrzeb zdrowotnych dotyczących wyboru obszaru problemowego, w ramach którego realizowany będzie program promocji zdrowia i/lub profilaktyki chorób przedstawiamy poniższe wyjaśnienia:
Powiat, który został zakwalifikowany do udziału w konkursie w etapie I Modelu oceny potrzeb zdrowotnych obowiązkowo, niezależnie od faktu, z jakiego powodu jest uprawniony do wzięcia udziału w konkursie, dokonuje analizy wszystkich podanych przez NIZP - PZH standaryzowanych wskaźników umieralności (SMR) w latach 2009-2011 w kategorii: umieralność ogółem, nowotwory złośliwe ogółem, choroby układu krążenia, choroby układu oddechowego, choroby układu trawiennego, przyczyny zewnętrzne. Przeprowadzona analiza musi doprowadzić do wyboru jednego obszaru priorytetowego.
Powiat może również przedstawić dane własne dotyczące umieralności i chorobowości (statystycznie wiarygodne). Na podstawie analizy SMR oraz biorąc pod uwagę inne dostępne dane (w szczególności zalecane przez MZ: chorobowość szpitalna, przyczyny orzekania o niezdolności do pracy/dezaktywizacji zawodowej) powiat dokonuje wyboru jednego obszaru priorytetowego, np. choroby układu krążenia.
SMR, na podstawie którego powiat został zakwalifikowany do udziału w konkursie należy potraktować priorytetowo, jednakże analiza danych może doprowadzić do wyboru obszaru priorytetowego w ramach innej kategorii niż ta, na podstawie której dany powiat został zakwalifikowany do udziału w konkursie (spośród kategorii: nowotwory złośliwe ogółem, choroby układu krążenia, choroby układu oddechowego, choroby układu trawiennego, przyczyny zewnętrzne).
Zgodnie z modelem oceny potrzeb zdrowotnych w sytuacji, gdy dany powiat prowadzi już lub zamierza prowadzić finansowane ze środków własnych lub innych zewnętrznych źródeł działania w obszarze priorytetowym, wskazanym na podstawie analizy SMR, dopuszcza się wybór innego obszaru niż pierwszy wynikający z analizy SMR (np. na podstawie analizy SMR powiat uprawniony jest do wzięcia udziału w konkursie z uwagi na wysoką umieralność z powodu chorób układu krążenia, jednakże w tym obszarze powiat realizuje już inne programy/projekty/działania/interwencje lub posiada aktualne dane wskazujące na polepszanie się sytuacji zdrowotnej we wspomnianym obszarze lub znaczne pogorszenie się sytuacji w innym obszarze).
Ponadto, powiat przedstawia analizę społeczno-ekonomiczną swojej populacji, biorąc pod uwagę czynniki, które mają lub mogą mieć potencjalnie wpływ na stan zdrowia mieszkańców powiatu, w szczególności: demografia, dochody, stopa zatrudnienia, poziom ubóstwa, warunki mieszkaniowe, struktura przemysłu lub innych istotnych dla powiatu gałęzi gospodarki (rolnictwo, turystyka).
W przypadku, gdy dany powiat jest uprawniony do wzięcia udziału w konkursie z uwagi na standaryzowany wskaźnik umieralności (SMR) w latach 2009-2011 w co najmniej dwóch kategoriach spośród następujących: nowotwory złośliwe ogółem, choroby układu krążenia, choroby układu oddechowego, choroby układu trawiennego, przyczyny zewnętrzne, w I etapie oceny potrzeb zdrowotnych należy dokonać analizy danych tak, aby doprowadzić do wyboru jednego obszaru priorytetowego (w ramach kategorii: nowotwory złośliwe ogółem, choroby układu krążenia, choroby układu oddechowego, choroby układu trawiennego, przyczyny zewnętrzne).
W przypadku, gdy dany powiat jest uprawniony do wzięcia udziału w konkursie z uwagi na wskaźnik umieralność ogółem oraz jeden lub więcej SMR w kategorii: nowotwory złośliwe ogółem, choroby układu krążenia, choroby układu oddechowego, choroby układu trawiennego, przyczyny zewnętrzne, w I etapie oceny potrzeb zdrowotnych należy dokonać analizy danych tak, aby doprowadzić do wyboru jednego obszaru priorytetowego (w ramach kategorii: nowotwory złośliwe ogółem, choroby układu krążenia, choroby układu oddechowego, choroby układu trawiennego, przyczyny zewnętrzne).
W przypadku, gdy dany powiat jest uprawniony do wzięcia udziału w konkursie wyłącznie z uwagi na wskaźnik umieralność ogółem, powiat dokonuje analizy potrzeb zdrowotnych na podstawie danych przekazanych przez NIZP - PZH oraz biorąc pod uwagę inne dostępne dane w celu wyboru jednego obszaru priorytetowego. Przeprowadzona analiza musi doprowadzić do wyboru obszaru priorytetowego spośród kategorii: nowotwory złośliwe ogółem, choroby układu krążenia, choroby układu oddechowego, choroby układu trawiennego, przyczyny zewnętrzne.
W przypadku chęci realizacji projektu w partnerstwie z innym uprawnionym do wzięcia udziału w konkursie powiatem, niezbędne jest, aby program promocji zdrowia i/lub profilaktyki chorób dotyczył jednego zidentyfikowanego obszaru problemowego. Partnerzy nie muszą być uprawnieni do wzięcia udziału w konkursie w ramach tego samego SMR, jednakże przeprowadzona analiza potrzeb zdrowotnych w etapie I Modelu oceny potrzeb zdrowotnych musi doprowadzić do zidentyfikowania oraz wyboru tego samego obszaru problemowego oraz tej samej grupy docelowej na terenie obu powiatów.
Reasumując:
1. Analiza SMR podanych przez NIZP - PZH w kategorii: umieralność ogółem, nowotwory złośliwe ogółem, choroby układu krążenia, choroby układu oddechowego, choroby układu trawiennego, przyczyny zewnętrzne jest obowiązkowa w każdym przypadku, niezależnie od faktu, z jakiego powodu dany powiat został zakwalifikowany do udziału w konkursie, stanowi to podstawę oceny spełnienia kryterium dostępu na etapie oceny merytoryczno - technicznej;
2. Powiat może użyć dodatkowych danych np. chorobowość szpitalna, przyczyny orzekania o niezdolności do pracy/dezaktywizacji zawodowej, liczba zgonów, dodatkowe dane udostępnione przez NIZP - PZH w celu wykazania, że program promocji zdrowia i/lub profilaktyki chorób powinien zostać zrealizowany w ramach innego (spośród kategorii: nowotwory złośliwe ogółem, choroby układu krążenia, choroby układu oddechowego, choroby układu trawiennego, przyczyny zewnętrzne) obszaru niż ten, na który wskazuje przeprowadzona przez NIZP - PZH analiza SMR w celu zakwalifikowania powiatu do udziału w konkursie;
3. Na etapie oceny merytoryczno-technicznej wniosku ekspert z zakresu ochrony zdrowia dokona oceny, czy zawarta we wniosku ocena potrzeb zdrowotnych została przeprowadzona zgodnie z zasadami modelu oceny potrzeb zdrowotnych.
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny w dniu 16 kwietnia br. umieścił szczegółowe dane epidemiologiczne z lat 2009-2011, w celu ułatwienia powiatom przygotowania wniosków aplikacyjnych. Informacje znajdują się pod następującymi adresami:
1. http://atlas.pzh.gov.pl/K0911/lista_map_K0911.html
2. http://atlas.pzh.gov.pl/M0911/lista_map_M0911.html
3. http://atlas.pzh.gov.pl/ALL0911/lista_map_ALL0911.html
