W nawiązaniu do ustaleń poczynionych podczas konferencji dot. koordynacji polityki spójności w sektorze ochrony zdrowia w perspektywie finansowej 2014-2020, publikujemy odpowiedzi na pytania kierowane przez poszczególne Urzędy Marszałkowskie.
Czy usługa opieki zdrowotnej może być finansowana w ramach CT 8.10 ?
Uprzejmie proszę o wyjaśnienie pewnych kwestii dotyczących zaproponowanej linii demarkacyjnej w infrastrukturze ochrony zdrowia i ewentualne odniesienie się do naszych uwag (obaw). Zarówno na poziomie ponadregionalnym, jak i regionalnym mogą być dofinansowane projekty dotyczące interwencji w obszarach deficytu pięciu grup chorób rekomendowanych do wsparcia. Naszym zdaniem propozycja demarkacji na poziomie organu tworzącego może uniemożliwić w praktyce działania mające na celu integrację i koordynację realizacji tych projektów. Prowadzić to może do zbędnej dekoncentracji zasobów, gdyż każdy podmiot tworzący będzie zainteresowany wyłącznie realizacją zadań w obrębie własnego zakresu działalności, co nie przełoży się na poprawę dostępności i warunków udzielania świadczeń w skali regionalnej.
Istotne jest, czy na poziomie ponadregionalnym dofinansowane będą tylko ośrodki o znaczeniu ponadregionalnym, jak instytuty i centra, czy również Uniwersytety Medyczne, mające siedziby i funkcjonujące w regionach?
Odpowiedź:
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 w kształcie przyjętym przez Radę Ministrów oraz przekazanym Komisji Europejskiej przewiduje, że głównymi beneficjentami projektów VII osi priorytetowej (oprócz podmiotów leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych w zakresie ratownictwa medycznego) będą „podmioty lecznicze (a także przedsiębiorcy powstali z ich przekształcenia) utworzone przez ministra lub centralny organ administracji rządowej, publiczną uczelnię medyczną lub publiczną uczelnię prowadzącą działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych, instytuty badawcze prowadzące badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie nauk medycznych, uczestniczące w systemie ochrony zdrowia". W tym sensie uniwersytety medyczne, na które wskazuje Pani w mailu, objęte zostaną wsparciem w ramach krajowego programu operacyjnego.
Ministerstwo Zdrowia nie podziela Państwa obaw, iż powyższy przebieg linii demarkacyjnej przyczyni się do dublowania wsparcia lub też uniemożliwi koordynację polityki zdrowotnej przez region. Co do zasady zakres przedmiotowy wsparcia, tak na poziomie regionalnym jak i krajowym powinien, bowiem wynikać wyłącznie z potrzeby dostosowania infrastruktury do obowiązujących przepisów prawa oraz wymogów płatnika. Jest to jednocześnie gwarancja ograniczenia nieuzasadnionego rozwoju infrastruktury ochrony zdrowia.
Ponadto, mając na uwadze potrzebę zapewnienia odpowiedniej koordynacji oraz spójności wsparcia infrastruktury ochrony zdrowia ze środków nowej perspektywy finansowej, Ministerstwo Zdrowia rozważa wprowadzenie systemu koordynacji wsparcia. Przewiduje się m.in. ustanowienie Komitetu/Grupy roboczej ds. zdrowia, której zadaniem byłoby opiniowanie dokumentów programowych, propozycji kryteriów wyboru projektów, omawianie postępów we wdrażaniu, zaistniałych problemów. Koordynacją objęte zostałyby przedsięwzięcia realizowane ze środków EFS jak i EFRR zarówno na poziomie krajowym jak i regionalnym.
Zakres programu zdrowotnego obejmuje m.in. lokalną politykę zdrowotną, czy należy tutaj rozumieć np. strategię regionu w obszarze zdrowia?
Odpowiedź:
Program zdrowotny musi zawierać następujące elementy określające zasady jego realizacji, tzn.:
Oznacza to, że program musi stanowić odpowiedź na istotne problemy zdrowotne na danym terenie. Zakładając, że istotne problemy zdrowotne i ich rozwiązanie są przedmiotem zainteresowania strategii regionu należy uznać, że muszą być one ze sobą zgodne, tzn. tylko te problemy zdrowotne, dla których opracowano ramy strategiczne mogą być rozwiązywane z wykorzystaniem środków europejskich. Zasadność takiego postępowania potwierdzają również wyniki dotychczasowego nieformalnego dialogu z Komisją Europejką, zgodnie, ·z którymi wsparcie wszystkich działań finansowanych ze środków europejskich musi być podejmowane w oparciu o ramy strategiczne.
Jaki może być zakres rehabilitacji np. onkologicznej np.: czy finansowane mogą być turnusy rehabilitacyjne, czy rodzaj usługi medycznej współfinansowany z EFS może pokrywać się z rodzajem finansowanym z NFZ?
Odpowiedź:
Projektując wsparcie w ramach działań finansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego należy brać pod uwagę charakter źródła, z jakiego dane wsparcie jest finansowane. Zgodnie z zapisami Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Europejski Fundusz Społeczny został powołany w celu poprawy możliwości zatrudniania pracowników w ramach rynku wewnętrznego. EFS zgodnie z ww. Traktatem dąży do ułatwienia zatrudniania pracowników i zwiększania ich mobilności geograficznej i zawodowej wewnątrz Unii, jak również do ułatwienia im dostosowania się do zmian na rynku pracy, zwłaszcza przez kształcenie zawodowe i przekwalifikowanie, jak również eliminowanie barier w dostępie do zatrudnienia. Mając na uwadze podstawowe założenia dla funkcjonowania EFS, wsparcie systemu ochrony zdrowia, współfinansowane z tego funduszu musi mieć charakter prozatrudnieniowy.
Działania finansowe z EFS, a dotyczące ochrony zdrowia muszą przyczyniać się do przeciwdziałania dezaktywizacji zawodowej z przyczyn zdrowotnych (głównie poprzez działania profilaktyczne), a także ułatwiać powrót do pracy (np.: rehabilitacja). Tak więc, wszystkie wydatki przyczyniające się do realizacji celu, jakim jest eliminacja barier dostępu do rynku pracy z przyczyn zdrowotnych, w opinii Ministerstwa Zdrowia, są kwalifikowalne. Niemniej jednak, każdy wydatek powinien być oceniany pod względem jego efektywności (nakład/rezultat). Horyzontalne wytyczne w zakresie kwalifikowania wydatków zostaną określone przez MIR na późniejszych etapie wdrażania programów, jednak bazując na dotychczasowych dokumentach programowych, zakłada się, że działania, o których mowa w pytaniu będą kwalifikowalne.
Odnosząc się do drugiej części pytania „czy rodzaj usługi medycznej współfinansowany z EFS może pokrywać się z rodzajem finansowanym z NFZ" należy stwierdzić, że działania podejmowane z EFS powinny być komplementarne z działaniami krajowymi i powinny wykazywać wartość dodaną. Co do zasady, w opinii DFE poszczególne rodzaje usług medycznych mogą pokrywać się z rodzajem finansowanym NFZ pod warunkiem, że zostały udowodnione deficyty w tym zakresie (tzn., że istnieją bariery finansowe w dostępie do danej usługi). Zdaniem DFE w zakresie działań zdrowotnych należy zastosować analogię do innych działań podejmowanych z EFS a dotyczących innych niż zdrowie obszarów wsparcia, np. finansowanie staży dla absolwentów jest wydatkiem kwalifikowalnym w ramach EFS, pomimo iż jest typem usługi publicznej, która co do zasady finansowana jest ze środków Funduszu Pracy, (czyli środków krajowych).
W związku z powyższym zarówno turnusy rehabilitacyjne, organizowane na podstawie przepisów rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie turnusów rehabilitacyjnych, których celem jest przywrócenie do pracy, jak i świadczenia zdrowotne, o których mowa w rozporządzeniu MZ w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej, mogą być (w opinii DFE) finansowane z EFS.
Czy można przyjąć, że rezultatem programu zdrowotnego/profilaktycznego jest diagnoza lekarska i/lub opieka zdrowotna? Propozycja rezultatu wynika z faktu, że jest niska zgłaszalność pacjentów na badania profilaktyczne.
Odpowiedź:
Nie. W pytaniu mowa raczej o produktach niż rezultatach. Rezultatem narzędzia, które rekomendowane było przez DFE, tj. rozwój populacyjnych programów wczesnego wykrywania nowotworu raka szyjki macicy, jelita grubego, piersi powinien być wzrost zgłaszalności na programu populacyjne. Ponadto, zastosowane w pytaniu sformułowanie „opieka zdrowotna" jest pojęciem bardzo szerokim.
Kiedy zostaną udostępnione Krajowe Strategiczne Ramy Polityki w obszarze ochrony zdrowia w Polsce oraz Police Paper dla ochrony zdrowia na lata 2014-2020?
Odpowiedź:
Niezwłocznie po zakończeniu prac nad dokumentem. Planowany termin udostępnienie dokumentu to luty 2014 r.
Jaki zakres projektów jest rekomendowany do finansowania w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego?
Odpowiedź:
DFE rekomenduje ujęcie wprost w RPO następujących typów projektów (narzędzi):
Zwracam się z uprzejmą prośbą o pomoc w sprecyzowaniu zakresu poszczególnych programów i pomoc w oszacowaniu kosztów jednostkowych związanych z następującymi działaniami:
Odpowiedź:
Szczególnie istotne jest, aby ze środków EFS w regionach prowadzona była profilaktyka pierwszorzędowa (promocja i edukacja zdrowia), jak również finansowane były działania, które obecnie nie stanowią elementu programów profilaktycznych finansowanych ze środków krajowych. Podstawą prawną do realizacji tych działań w regionach są przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zgodnie z art. 9 ww. ustawy, do zadań własnych realizowanych przez samorząd województwa należy w szczególności opracowywanie i realizacja oraz ocena efektów programów zdrowotnych, wynikających z rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców województwa oraz podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb zdrowotnych mieszkańców województwa.
W związku z powyższym, przedsięwzięcia realizowane w regionach powinny przyczyniać się do poprawy zdrowia, a tym samym eliminowania barier w dostępie do rynku pracy. Działania regionów, w szczególności powinny koncentrować się na poprawie wskaźników w zakresie zgłaszalności na programy profilaktyczne, dostępności do badań diagnostycznych, rozwoju istniejących programów o dodatkowe elementy.
W toku prac nad założeniami nowej perspektywy przekazane zostały do MIR propozycje typów działań (narzędzi), które w naszej opinii powinny być realizowane ze środków EFS w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych, i które stanowią element mandatu negocjacyjnego dot. kontraktu terytorialnego. Zaproponowaliśmy, aby w regionach realizowane były następujące typy projektów:
1. Opracowanie i wdrożenie programów rehabilitacji medycznej ułatwiających powroty do pracy.
2. Opracowanie i wdrożenie programów ukierunkowanych na eliminowanie zdrowotnych czynników ryzyka w miejscu pracy.
3. Rozwój profilaktyki nowotworowej w kierunku wykrywania raka jelita grubego, szyjki macicy i raka piersi.
4. Opracowanie i wdrożenie projektów profilaktycznych dot. chorób będących istotnym problemem zdrowotnym regionu.
1. Typ projektu/narzędzia: Opracowanie i wdrożenie programów rehabilitacji medycznej ułatwiających powroty do pracy.
Projekty dotyczące rehabilitacji medycznej powinny obejmować kompleksowe i zespołowe działanie na rzecz osoby, u której stwierdzono chorobę zaliczaną do grupy schorzeń będących najczęstszą przyczyną dezaktywizacji zawodowej. Celem działań podejmowanych w ramach przedmiotowego narzędzia będzie przywrócenie osobie objętej wsparciem pełnej lub maksymalnej do osiągnięcia sprawności fizycznej lub psychicznej, a także zdolności do pracy oraz do brania czynnego udziału w życiu społecznym. Zgodnie z przyjętą logiką koncentracji na głównych problemach zdrowotnych będących przyczyną dezaktywizacji zawodowej z przyczyn zdrowotnych, DFE rekomenduje wspieranie projektów dotyczących m.in. rehabilitacji kardiologicznej, neurologicznej, psychiatrycznej, onkologicznej, pulmonologicznej oraz rehabilitacji narządów ruchu.
W zależności od schorzenia, program rehabilitacji może obejmować kilka etapów. Co do zasady, pierwszy etap rehabilitacji prowadzony jest już w warunkach szpitalnych i trwa do momentu umożliwiającego opuszanie szpitala przez pacjenta. Drugi etap rehabilitacji może być realizowany w stacjonarnych ośrodkach rehabilitacji (np. na oddziałach rehabilitacyjnych) lub w warunkach domowych. Trzeci etap to tzw. późna rehabilitacja, która powinna trwać przez całe życie i stanowić element prozdrowotnego trybu życia. Dla procesu sprawnego wdrożenia rehabilitacji trzeciego etapu, konieczny jest aktywny udział: edukatorów zdrowotnych, pielęgniarek podstawowej opieki zdrowotnej oraz nadzór lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej.
2. Typ projektu/narzędzia: Opracowanie i wdrożenie programów ukierunkowanych na eliminowanie zdrowotnych czynników ryzyka w miejscu pracy.
W ramach przedmiotowego typu projektu, wspierane powinny być projekty ukierunkowane na opracowanie i wdrożenie programów ułatwiających powroty do pracy oraz przedsięwzięcia ukierunkowane na eliminowanie zdrowotnych czynników ryzyka w miejscu pracy.
Celem projektów w ramach przedmiotowego typu powinno być np.: wzmocnienie potencjału zdrowia osób pracujących poprzez wdrożenie w zakładach pracy, w których identyfikowane są czynniki wpływające negatywnie na zdrowie osób w nich pracujących (np. karcinogeny lub czynniki wywołujące choroby zawodowe), programów naprawczych przyczyniających się do minimalizacji negatywnych czynników narażających pracowników na utratę zdrowia. Projekty w ramach tego typu powinny być realizowane w oparciu o pogłębioną analizę występowania niekorzystnych czynników zdrowotnych w środowisku pracy w danym regionie i powinny kierunkować się na wsparcie konkretnych przedsiębiorstw w opracowaniu i wdrożeniu rozwiązań organizacyjnych przyczyniających się do eliminacji zidentyfikowanych zagrożeń.
Zachęcamy do zapoznania się z materiałami Instytutu Medycyny Pracy
http://www.programyzdrowotne.pl/
Jednocześnie rekomendujemy rozważenie możliwości finansowanie w ramach programów dodatkowych pakietów badań podczas badań okresowych. Projekty w ramach przedmiotowego typu projektu powinny wykraczać poza standardowe działania w zakresie medycyny pracy. Kluczowe jest, aby wykluczyć możliwość finansowania jedynie minimalnego zakresu badań okresowych. W opinii DFE w ramach tego narzędzie mogłyby być ogłaszane konkursy np. dla poradni medycyny pracy, które podczas wspomnianych już badań okresowych (obowiązkowych i finansowych przez pracodawców) mogłyby oferować (w ramach projektu) dodatkowy pakiet badań (tego typu rozwiązanie można wykorzystać również w przypadku innego typu projektu, tj.: rozwój profilaktyki nowotworowej w kierunku wykrywania raka jelita grubego, szyjki macicy i raka piersi - szczegółowy opis poniżej).
Dodatkowo zachęcamy do zapoznania się z założeniami jednego z naszych projektów dot. profilaktyki chorób nowotworowych układu moczowo - płciowego u mężczyzn powyżej 45 roku życia. Jednym z narzędzi edukacji zdrowotnej były spotkania w zakładach pracy, w których występują czynniki ryzyka.
http://www.mezczyzna45plus.pl/tlumaczenia-materialow-asco/program-projektu-m45.html
3. Typ projektu/narzędzia: Rozwój profilaktyki nowotworowej w kierunku wykrywania raka jelita grubego, szyjki macicy i raka piersi.
W ramach przedmiotowego typu wspierane powinny być projekty ukierunkowane na poprawę wykrywalności raka szyjki macicy, piersi, jelita grubego w szczególności poprzez następujące działania:
Dane dotyczące szacowania kosztów:
Przybliżony koszt przesiewowego badania cytologicznego (pobranie wraz z oceną materiału biologicznego w pracowni diagnostycznej) wynosi średnio 51,51 PLN, w tym za pobranie materiału średnio 25,68 PLN a za ocenę mikroskopową preparatu 25,83 PLN (według danych NFZ z 2011 r.). Należy zaznaczyć, że koszt badania cytologicznego w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej wynosi średnio 62,02 PLN (porada lekarska z badaniem ginekologicznym i badaniem cytologicznym) - według danych NFZ z 2011 r. Natomiast średni koszt mammografii wynosi 100 PLN.
Badania kolonoskopowe realizowane są w 2 systemach:
1. Populacja badana w przypadku przeprowadzania badań kolonoskopowych w systemie oportunistycznym (raz na 10 lat).
Osoby bez objawów klinicznych sugerujących istnienie raka jelita grubego:
2. Populacja badana w przypadku przeprowadzania badań kolonoskopowych w systemie zapraszania (raz na całe życie):
Średnia cena badania kolonoskopowego w systemie oportunistycznym szacowana jest na 400,00 PLN a w systemie zapraszanym 420,00 PLN.
Na koszt badania składa się:
Koszt badania kolonoskopowego w systemie oportunistycznym:
1. Koszty osobowe zespołu endoskopowego: lekarzy wykonujących badanie, pielęgniarek, anestezjologów.
2. Koszty histopatologii.
3. Koszt administracyjny lekarza rodzinnego:
- zwrot kosztów poniesionych w związku z identyfikacją kandydatów do badań, instrukcja postępowania i komunikacji z ośrodkiem wykonującym badania.
4. Koszty materiałów używanych do endoskopii i histopatologii: podkłady, prześcieradła jednorazowe, rękawiczki, płyny do dezynfekcji, konserwacja i naprawy sprzętu endoskopowego oraz urządzeń do dezynfekcji, odczynniki.
5. Koszt preparatu do przygotowania pacjenta na badanie kolonoskopowe (roztwór glikolu polietylenowego lub fosforanów sodowych).
6. Inne: obsługa administracyjna (księgowość, płace, sekretariat, obsługa informatyczna, materiały piśmienne, korespondencja).
7. Amortyzacja:
- odtworzenie kolonoskopu - pełne zużycie po około 1500-2000 badań.
8. Koszt znieczulenia wykonanego, w co piątym badaniu kolonoskopowym.
Koszt badania kolonoskopowego w systemie zapraszanym:
1. Koszty osobowe zespołu endoskopowego: lekarzy wykonujących badanie, pielęgniarek, anestezjologów.
2. Koszty histopatologii.
3. Koszt administracyjny sekretarki obsługującej system zaproszeń:
- wysyłka listów przypominających, obsługa linii telefonicznej i systemu zapisów na badania oraz wydawanie preparatów do oczyszczenia jelita.
4. Koszty wysyłki listów przypominających oraz obsługi linii telefonicznej dla zaproszonych osób.
5. Koszty materiałów używanych do endoskopii i histopatologii: podkłady, prześcieradła jednorazowe, rękawiczki, płyny do dezynfekcji, konserwacja i naprawy sprzętu endoskopowego oraz urządzeń do dezynfekcji, odczynniki.
6. Koszt preparatu do przygotowania pacjenta na badanie kolonoskopowe (roztwór glikolu polietylenowego lub fosforanów sodowych).
7. Inne: obsługa administracyjna (księgowość, płace, obsługa informatyczna, materiały piśmienne, korespondencja).
8. Amortyzacja: odtworzenie kolonoskopu - pełne zużycie po około 1500-2000 badań.
9. Koszt znieczulenia wykonanego, w co piątym badaniu kolonoskopowym.
Typ projektu/narzędzie: Opracowanie i wdrożenie projektów profilaktycznych dot. chorób będących istotnym problemem zdrowotnym regionu.
Na poziomie regionalnym powinny być wspierane te projekty profilaktyczne, które dotyczą problemów zdrowotnych, specyficznych dla danego regionu, ze szczególnym uwzględnieniem programów profilaktycznych w zakresie obszarów uznanych za priorytetowe i pozwalające przeciwdziałać negatywnym skutkom trendów epidemiologicznych.
W nawiązaniu do spotkania poświęconego koordynacji polityki spójności w sektorze ochrony zdrowia w perspektywie finansowej 2014-2020 oraz materiałów zamieszczonych po spotkaniu na stronie internetowej proszę o przesłanie aktualnej informacji na jakim etapie znajdują się prace nad "Policy paper dla ochrony zdrowia na lata 2014-2020" o którym mowa w powyższej prezentacji? (jeśli prace są już zakończone, proszę o przesłanie, do informacji, tego opracowania).
Odpowiedź:
Prace nad Policy paper nadal trwają. Zakładamy, że dokument zostanie ostatecznie zatwierdzony w II połowie lutego br. i wtedy zostanie oficjalnie udostępniony.
Chciałbym zapytać o możliwość wsparcie projektu kluczowego dotyczącego stworzenia, wdrożenia i upowszechnienia modelu wsparcie dla populacji osób 50+? Projekt zakłada testowanie modelu opieki koordynowanej w oparciu o współpracę międzynarodową. Ponadto w projekcie przewidziano wdrażania modeli kształcenia dla kadr wyspecjalizowanych dla populacji osób 50+, prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych w tym obszarze oraz realizację programów profilaktycznych w oparciu o aktywności sportowe oraz przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu osób starszych.
Odpowiedź:
Przedstawione pytanie ma charakter szczegółowy i odpowiedź co do zakresu wsparcia będzie możliwa po zatwierdzeniu projektów programów przez Komisję Europejską. Ministerstwo Zdrowia co do zasady planuje wsparcie kształcenia kadr medycznych w oparciu o zdiagnozowane deficyty w kontekście potrzeb epidemiologicznych i demograficznych. Planowane jest również wsparcie pilotażowego wdrożenia opieki koordynowanej.
W protokole z konferencji 5-6 grudnia 2013 r. w zakresie interwencji EFS wskazano, iż planowane przez regiony działania w zakresie wsparcia na rzecz osób niesamodzielnych, w tym starszych pokrywają się z planowanymi do podjęcia w PO WER, jednocześnie podkreślono, iż na poziomie regionalnym działania powinny koncentrować się na wsparciu podmiotów oferujących klasyczne wsparcie jak DPS, czy w praktyce oznacza to możliwość realizacji projektów polegających na zwiększeniu miejsc w tego typu placówkach wraz z podjęciem z EFS działań projakościowych, tj. czy osoby zależne, w tym seniorzy i np. osoby terminalnie chore będą mogły być bezpośrednimi odbiorcami wsparcia w projekcie ukierunkowanym wyłącznie na pomoc osobom zależnym?
Odpowiedź:
W opinii DFE wsparcie powinno być kierowane do uczestników instytucjonalnych i opiekunów osób starszych. Co do zasad wsparcie opieki nad osobami zależnymi ma ułatwić zatrudnienie/powrót do pracy osobom sprawującym opiekę. Podział zadań centralnie/regionalnie polegać będzie na wsparciu przez RPO klasycznych form opieki, natomiast na poziomie centralnym działania będą oparte na nowych standardach w opiece.
Jaki jest zakres wiekowy dzieci w zakresie programów w zakresie wczesnego wykrywania wad rozwojowych i rehabilitacji dzieci niepełnosprawnych w 9.7, czy działania diagnostyczne obejmują kobiety w ciąży, noworodki oraz młodzież w wieku szkolnym (np. gimnazjaliści w zakresie wykrywania wad postawy i innych wad rozwojowych słuchu, mowy, wzroku), czy rehabilitacja dotyczy wyłącznie dzieci z niepełnosprawnościami?
Odpowiedź:
Narzędzie Opracowanie i wdrożenie programów wczesnego wykrywania wad rozwojowych i rehabilitacji dzieci niepełnosprawnych w ramach Priorytetu Inwestycyjnego 9.7 Ułatwianie dostępu do niedrogich trwałych oraz wysokiej jakości usług, w tym opieki zdrowotnej i usług społecznych świadczonych w interesie ogólnym zakłada utworzenie programu badań przesiewowych dla wczesnego wykrywania zaburzeń słuchu, wzroku i mowy u dzieci w pierwszej i szóstej klasie szkoły podstawowej.
Do celów programu należą:
a) opracowanie systemu badań przesiewowych słuchu, wzroku i mowy wykonywanych w szkołach (system zarządzania programem, koordynacja działań podmiotów zaangażowanych, podział zadań i kompetencji),
b) opracowanie i wdrożenie systemu szkoleń pielęgniarek szkolnych,
c) tworzenie i prowadzenie bazy danych wyników badań przesiewowych słuchu, wzroku i mowy, która posłuży m.in. do monitorowania rzeczywistej skali problemu zaburzeń słuchu, wzroku i mowy u dzieci oraz do prowadzenia analiz i przygotowywania wytycznych mających na celu podnoszenie jakości i ekonomiczności proponowanych świadczeń,
d) podnoszenie świadomości społecznej w zakresie wiedzy na temat zaburzeń słuchu, wzroku i mowy u dzieci, następstw niezdiagnozowanych i nieleczonych dysfunkcji, możliwości terapii oraz kształtowanie właściwych zachowań prozdrowotnych w tym obszarze,
e) opracowanie i wdrożenie programów rehabilitacji leczniczej dla dzieci niepełnosprawnych.
W projekcie Krajowego Programu przeciwdziałania ubóstwu i wykluczeniu społecznemu w zakresie 9.7 wśród działań profilaktycznych rekomendowanych do wsparcia w ramach RPO wymienia się rozwój form wczesnego wspomagania dzieci z zaburzeniami rozwoju od wczesnego dzieciństwa w szczególności całościowych zaburzeń rozwojowych, które są uważane za najczęstszy powód niepełnosprawności u dzieci jak np. opracowanie systemu badań przesiewowych słuchu , wzroku, mowy w szkołach za pośrednictwem pielęgniarek szkolnych tworzenie i prowadzenie baz danych wyników badań przesiewowych czy zakres wskazany w powyższym dokumencie należy traktować jako katalog zamknięty czy do działań profilaktycznych można zaliczyć także opiekę dentystyczną w szkołach?
Narzędzie Opracowanie i wdrożenie programów wczesnego wykrywania wad rozwojowych i rehabilitacji dzieci niepełnosprawnych w ramach Priorytetu Inwestycyjnego 9.7 Ułatwianie dostępu do niedrogich trwałych oraz wysokiej jakości usług, w tym opieki zdrowotnej i usług społecznych świadczonych w interesie ogólnym zakłada konkretne obszary interwencji, tj. utworzenie programu badań przesiewowych dla wczesnego wykrywania zaburzeń słuchu, wzroku i mowy oraz rehabilitacji dzieci zagrożonych niepełnosprawnością. Zakres wskazany w powyższym narzędziu należy traktować jako katalog zamknięty.
Odnosząc się dalej do Krajowego Programu przeciwdziałania ubóstwu i wykluczeniu społecznemu należy zauważyć, iż wcześniej rekomendowane przez MZ działania do realizacji na poziomie regionalnym programy badań populacyjnych i diagnostyka noworodków oraz opracowanie i wdrożenie standardów szkół rodzenia (system certyfikacji) w powyższym projekcie Programu wskazane zostały jako działania realizowane ze środków krajowych, czy zatem na poziomie regionalnym ze środków RPO (EFS) jest możliwa realizacja tego typu działań? Podobne działania w zakresie działań projakościowych zostały wskazane w PO WER.
Odpowiedź:
Jednym ze zidentyfikowanych problemów w ochronie zdrowia jest niewystarczająca liczba programów ukierunkowanych na opiekę nad matką i dzieckiem. Wskazane jest zatem podjęcie działań zmierzających do wzmocnienia opieki nad matką i dzieckiem poprzez objęcie noworodków badaniami przesiewowymi, a także opracowanie i wdrożenie standardów szkół rodzenia. Tego typu działanie nie znajduje odzwierciedlenia
w PO WER.
Czy wspomnianą komplementarność działań realizowanych ze środków EFRR i EFS należy rozumieć na poziomie projektowym jako obowiązkową i jednoczesną realizację działań oraz powiązanie EFS i EFRR?
Odpowiedź:
W celu zapewnienia spójnego systemu ochrony zdrowia, zapewniającego bezpieczeństwo zdrowotne społeczeństwa oraz usługi zdrowotne świadczone na najwyższym poziomie niezbędne jest podejmowanie działań zapewniających zarówno podnoszenie kwalifikacji kadr medycznych, opracowanie programów profilaktycznych, jak również racjonalny rozwój i modernizację infrastruktury ochrony zdrowia. Wsparcie dla systemu ochrony zdrowia realizowane na poziomie Programów powinno mieć charakter komplementarny. Realizowane projekty mogą zawierać jednocześnie komponent miękki, jak również infrastrukturalny - niezbędne jest zachowanie źródła finansowania adekwatnego do obszaru interwencji.
Na spotkaniu w Warszawie, które odbyło się w dniach 5-6 grudnia 2013, przedstawili Państwo rekomendacje dot. m.in. Celu Tematycznego 8.10. W uwagach do projektu RPO, które otrzymaliśmy z MIR, nie zostały one powtórzone. W związku z tym, chciałbym dopytać, czy są one dla nas nadal wiążące, czy może coś uległo zmianie w tym zakresie? Rekomendacje: 1) Opracowanie i wdrożenie projektów profilaktycznych dot. Chorób będących istotnym problemem zdrowotnym regionu; 2) Opracowanie i wdrożenie progr. Rehabilitacji medycznej ułatwiającej powroty do pracy; 3) Opracowanie i wdrożenie progr. ukierunkowanych na eliminowanie zdrowotnych czynników ryzyka w pracy.
Odpowiedź:
Tak, ustalenia ze spotkania koordynacyjnego przekazane do uczestników w protokole są aktualne. Oznacza to, że rekomendujemy ujęcie wprost w RPO (w zakresie działań finansowanych z EFS) następujących typów projektów:
• Opracowanie i wdrożenie projektów profilaktycznych dot. chorób będących istotnym problemem zdrowotnym regionu (PI 8.10)
• Opracowanie i wdrożenie programów rehabilitacji medycznej ułatwiających powroty do pracy (PI 8.10)
• Opracowanie i wdrożenie programów ukierunkowanych na eliminowanie zdrowotnych czynników ryzyka w miejscu pracy (PI 8.10)
• Rozwój profilaktyki nowotworowej w kierunku wykrywania raka jelita grubego, szyjki macicy i raka piersi (PI 8.10)
• Opracowanie i wdrożenie programów wczesnego wykrywania wad rozwojowych i rehabilitacji dzieci niepełnosprawnych (PI 9.7)
Proszę o wyjaśnienie co może zostać objęte finansowaniem w kontekście działań pokrywających się z ubezpieczeniem powszechnym i usługami finansowanymi z NFZ w zakresie programów zdrowotnych dla osób zagrożonych przerwaniem aktywności zawodowej ze względów zdrowotnych (chodzi o uniknięcie podwójnego finansowania).
Odpowiedź:
Działania podejmowane w ramach RPO powinny być komplementarne z działaniami krajowymi i powinny wykazywać wartość dodaną. Co do zasady, w opinii DFE, poszczególne rodzaje usług medycznych mogą pokrywać się z rodzajem finansowanym NFZ pod warunkiem, że zostały udowodnione deficyty w tym zakresie (tzn.: że istnieją bariery finansowe w dostępie do danej usługi). Zdaniem DFE, w zakresie działań zdrowotnych należy zastosować analogię do innych działań podejmowanych z EFS a dotyczących innych niż zdrowie obszarów wsparcia, np. finansowanie staży dla absolwentów jest wydatkiem kwalifikowalnym w ramach EFS, pomimo iż jest typem usługi publicznej, która co do zasady finansowana jest ze środków Funduszu Pracy (czyli środków krajowych).
Czy usługa opieki zdrowotnej może być finansowana w ramach CT 8.10 ?
Odpowiedź:
Pojęcie usługi medycznej jest bardzo szerokie. Co do zasady usługa medyczna nie jest wymieniania w katalogu usług niekwalifikowalnych, wiec należy przyjąć, że jest możliwa do finansowania.
Mamy problem z doborem wskaźnika rezultatu dla CT 8.10. Działania skierowane są m.in. do osób bezrobotnych i poszukujących pracy (z wykluczeniem aktywizacji). Wskaźnik pochodzący z listy wspólnych wskaźników obliguje nas do określenia odsetka osób 50+, które uzyskają zatrudnienie lub będą je kontynuowały. Osiągnięcie tego wskaźnika dla tej konkretnej grupy docelowej może być trudne bez możliwości realizowania działań aktywizacyjnych.
Odpowiedź:
Działania z obszaru zdrowia (profilaktyka, rehabilitacja etc.) w ramach PI 8.10 Aktywne i zdrowe starzenie mają na celu przeciwdziałanie jednej z głównych przyczyn pozostawania biernym zawodowo. Zgodnie z danymi ZUS, choroba i niepełnosprawność jest w Polsce trzecią w kolejności przyczyną pozostawania biernym zawodowo (po emeryturach oraz nauce i uzupełnianiu kwalifikacji). Na koniec IV kwartału 2012 r. z tego właśnie powodu pozostawało biernych zawodowo 1 914 000 osób w wieku produkcyjnym (ok. 14% wszystkich osób biernych zawodowo) [źródło: Aktywność ekonomiczna ludności Polski IV kwartał 2012 r., GUS, Warszawa 2013, str. 139] Podejmowanie działań związanych z profilaktyka i rehabilitacją nie wyklucza możliwości działań aktywizujących. W opinii DFE są to działania komplementarne.
Niemniej pragnę zwrócić uwagę, że wskaźnik o którym mowa w pytaniu dotyczy PI 8.9. Dla PI 8.10 przewidziano wskaźnik rezultatu bezpośredniego w następującym brzmieniu: Liczba osób, które po opuszczeniu programu podjęły pracę lub kontynuowały zatrudnienie [osoby]. Wskaźnik mierzy liczbę osób (bez wskazywania wieku), które podjęły pracę lub kontynuowały zatrudnienie w dotychczasowym lub nowym miejscu pracy objętych wsparciem w ramach programu. Wskaźnik dot. osób, które zostały zdefiniowane we wskaźniku produktu: liczba osób objętych wsparciem w ramach programu współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego. Osoby, które podjęły pracę - liczone są w odniesieniu do osób bezrobotnych i biernych zawodowo, natomiast w przypadku osób kontynuujących - w odniesieniu do pracujących zagrożonych utratą pracy.
Obawiamy się, że w 8.10 skupiamy się za bardzo na profilaktyce (np. spotkania informacyjne), a nie na usługach opieki zdrowotnej na rzecz osób, które jej potrzebują.
Odpowiedź:
Analiza wydatków Narodowego Funduszu Zdrowia wskazuje, że 5% populacji ubezpieczonych „wykorzystuje” 60 % środków finansowych przeznaczonych na ochronę zdrowia w Polsce, w tym na leczenie najciężej chorych (1% populacji) przeznaczanych jest 28,7 % środków finansowych [źródło: J. Ruszkowski, Zwiększenie bezpieczeństwa zdrowotnego – projekt, Ekspertyza finansowana ze środków projektu nr POPT.03.04.00-00-019/07 w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 wykonana na zlecenie Ministerstwem Rozwoju Regionalnego, Umowa: DKS/POPT/BDG –VII- 119/05/2010, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, wrzesień 2010] . Powyższe dane wskazują na jeden z podstawowych problemów polskiego systemu ochrony zdrowia, a mianowicie na znaczącą dysproporcję pomiędzy wydatkami na profilaktykę i leczenie zaawansowanych form chorobowych. Tymczasem nowoczesny i efektywny ekonomicznie model systemu opieki zdrowotnej powinien opierać się na intensywnych i długofalowych działaniach profilaktycznych, które zmniejszą liczbę osób diagnozowanych w zaawansowanych (a tym samym trudnych do leczenia i drogich) stadiach chorobowych.
Zgodnie z danymi Polskiej Unii Onkologii tylko 20 % pacjentów w Polsce podejmuje leczenie we wczesnej fazie chorobowej. Diagnoza w zaawansowanym stadium rozwoju choroby zmniejsza szanse na całkowite wyleczenie. Sytuacja taka wynika m.in. z faktu, iż w Polsce odnotowuje się deficyt finansowania działań profilaktycznych (deficyt finansowania zauważalny jest przede wszystkim w działaniach ukierunkowanych na utrwalanie prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia; zapobieganiu chorobom poprzez kontrolowanie czynników ryzyka; zapobieganiu konsekwencjom choroby poprzez jej wczesne wykrycie i leczenie (badanie przesiewowe), jak również w rehabilitacji leczniczej). O skali problemu związanego z niską świadomością zdrowotną mogą świadczyć wyniki badań, jakie zostały przeprowadzone w ramach projektu pn. „Opracowanie i wdrożenie programu profilaktycznego w zakresie wczesnego wykrywania nowotworów układu moczowo-płciowego u pracujących mężczyzn w wieku od 45 roku życia (…).Celem badania było m.in. określenie stanu wiedzy i postaw mężczyzn powyżej 45 roku życia na temat czynników ryzyka i profilaktyki nowotworów układu moczowo- płciowego . Zgodnie z wynikami ww. badania, ankietowani mają bardzo ogólną i ograniczoną wiedzę na temat nowotworów. Niska świadomość występowania czynników ryzyka dotyczy w szczególności grup narażonych. Symptomatyczne jest, że ponad 70% mężczyzn należących do populacji narażonej (np. obciążonej genetycznie lub pracującej w zawodach, których wykonywanie naraża na substancje rakotwórcze) nie wykonała żadnego z podstawowych badań diagnostycznych w kierunku wykrycia nowotworu układu moczowo-płciowego. Równie alarmujące (choć dotyczące innych jednostek chorobowych) są dane Centralnych Ośrodków Koordynujących programy populacyjne.
Dziania profilaktyczne muszą być kompleksowe, tzn. obejmować zarówno edukacje zdrowotną jak i świadczenie (jeśli jest to uzasadnione). Działania finansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego muszą koncentrować się na eliminowaniu najistotniejszych barier w dostępie do badań profilaktycznych. IZ (region) powinna prowadzić stały monitoring sytuacji zdrowotnej w regionie i podejmować adekwatne działania.
Umowa Partnerstwa przewiduje włączenie do CT 8.10 pracodawców, w kontekście działań na rzecz pracowników długotrwale pracujących w warunkach negatywnie wpływających na zdrowie. Czy możemy dofinansowywać zakup sprzętu, który byłby mniej szkodliwy dla takich osób lub np. monitorował stopień występowania zagrożeń. Ponadto jak należałoby to rozpatrywać w kontekście pomocy publicznej.
Odpowiedź:
Co do zasady zakup sprzętu jest kwalifikowalny ze środków EFS. W opisanym przypadku zachodzą przesłanki wystąpienia pomocy publicznej. Ministerstwo Zdrowia planuje przygotowanie programu pomocowego dot. pomocy publicznej w sektorze zdrowia. Obecnie trwają robocze konsultacje z UOKiK w przedmiotowej sprawie.